Je gaat met Scratch een “space shooter” bouwen.

Benodigdheden

Ga naar https://scratch.mit.edu/ en klik op ‘Aan de slag’.

• Als je Scratch nog niet eerder hebt uitgeprobeerd, bekijk dan eerst de video onderaan die pagina.
• Klik daarna op het groene pijltje naast de video om stap-voor-stap te leren hoe Scratch werkt.
• Als je meer wil leren, klik dan bovenaan op ‘Lessen’, of ga hier verder met de handleiding.

Inleiding

In deze opdracht ga je een “space shooter” spel bouwen, waarbij je een ruimteschip bestuurt dat meteorieten kapot moet schieten of ontwijken. Het spel is gebaseerd op dit project.

Dit zijn de stappen die je gaat programmeren:

1. Laat een ruimteschip bewegen met de pijltjestoetsen
2. Maak een bewegende achtergrond waardoor het lijkt alsof je door de ruimte vliegt
3. Laat meteorieten verschijnen en naar het ruimteschip vliegen
4. Zorg dat het ruimteschip op de meteorieten kan schieten

Als je hierna nog zin (en tijd) hebt dan zijn er nog allerlei uitbreidingen mogelijk, denk bijvoorbeeld aan het spel steeds iets moeilijker maken of geluid en andere special effects toevoegen.

Laat een ruimteschip bewegen met de pijltjestoetsen

Eerst moet je een sprite hebben voor je ruimteschip. Je kunt dit natuurlijk zelf ontwerpen, maar ook een bestaande sprite kiezen (bijvoorbeeld het Rocketship). Noem deze sprite ruimteschip.

Zorg er eerst voor dat de sprite niet te groot is ten opzichte van het speelveld. Je kunt dit doen door het blok maak grootte te gebruiken dat je vindt in het menu Uiterlijken.

Speel een beetje met het percentage om de goede grootte te vinden. Zorg ook dat het ruimteschip in het midden onderaan begint door het op x = 0 te plaatsen (x loopt van links naar rechts) en y zo in te stellen dat het nog net in beeld is.

Je programma zou er nu ongeveer zo uit moeten zien:

De beweging van het ruimteschip kun je op verschillende manieren programmeren. Je kunt bijvoorbeeld iedere keer bij het indrukken van pijltje links de sprite een stukje laten opschuiven. Bij dit spel gaat het iets anders: als je op een pijltjestoets drukt dan geef je het ruimteschip een bepaalde snelheid, die vervolgens weer naar 0 (dus stilstaan) gaat. Op deze manier zal het ruimteschip een mooie vloeiende beweging maken. Neem de volgende stappen:

• Maak een variabele x-snelheid aan (in het menu Variabelen).
• Zet deze snelheid aan het begin van het spel op 0.
• Verander de snelheid naar een getal groter dan 0 als pijltje rechts wordt ingedrukt, en kleiner dan 0 voor pijltje links.
• Verander vervolgens de (x-)positie van het ruimteschip met de waarde van de variabele x-snelheid.
• Laat de snelheid steeds iets verder afnemen tot deze uiteindelijk weer 0 is.

Tip 1: de laatste drie stappen in de lijst hierboven moet je in een herhaal blok zetten.

Tip 2: je kunt de snelheid bijvoorbeeld laten afnemen door er een getal van af te trekken. Een andere manier is om de waarde te vermenigvuldigen met een getal kleiner dan 1.

Maak een bewegende achtergrond

Sla dit plaatje voor de achtergrond van het spel op je computer op:

Maak door de volgende stappen te volgen een sprite van dit plaatje:

1. Klik op het icoon voor een nieuwe sprite (rechtsonder, plaatje van de kat) en kies voor Upload sprite.
2. Upload het ruimte-plaatje.
3. Ga naar het tabblad Uiterlijken (linksboven, rechts naast het Code tabblad).
4. Maak in de editor het plaatje net zo groot als het hele speelveld door het op te rekken.

Plaats de ruimte-achtergrond aan het begin van het spel in het midden van het speelveld. Vraag: wat zijn x en y dan?

Nu ga je de achtergrond laten bewegen zodat het net is of je schip door de ruimte vliegt. Vraag: als je wil dat je schip vooruit vliegt, welke kant moet de achtergrond dan op gaan?

Net als bij de snelheid van je ruimteschip moet je hier een variabele maken, nu voor de “scroll” snelheid van de ruimte. Vervolgens verander je steeds de positie van de achtergrond met de snelheid die je hebt ingesteld. Vraag: moet je nu de x of de y veranderen? En moet x of y steeds groter worden? Of juist kleiner?

Als je nu het programma start, dan zie je dat er twee dingen fout gaan:

• je achtergrond verdwijnt uit beeld en komt niet meer terug
• er verschijnt een steeds groter wit vlak!

Een manier om deze twee problemen op te lossen staat beschreven in deze afbeelding:

Wat je ziet is dat je voor deze manier twee achtergronden gebruikt: de sprite, en een kloon van de sprite. De blauwe pijl (1) geeft aan dat de sprite en kloon allebei naar beneden schuiven. De rode pijl (2) laat zien dat zodra een achtergrond beneden uit beeld is verdwenen, je deze moet verplaatsen naar boven het speelveld. Op deze manier zorg je ervoor dat je geen wit vlak meer zult zien! Je moet nu dus een stuk code schrijven dat als de sprite uit beeld is, deze weer naar boven verplaatst. En je moet deze code niet alleen voor de sprite zelf, maar ook voor de kloon van de sprite schrijven.

Tip 1: dit is best een lastig stuk code, probeer het daarom eerst eens alleen voor de sprite, en daarna ook voor de kloon.

Tip 2: denk even goed na over de waarde die y heeft als de achtergrond boven en onder het speelveld is.

Laat meteorieten verschijnen en naar het ruimteschip vliegen

Je hebt nu een ruimteschip dat door de ruimte vliegt en naar links en rechts kan bewegen. De hoogste tijd om de meteorieten te laten verschijnen! Dit ga je doen door steeds een nieuwe kloon van de “echte” sprite te maken.

Maak eerst een nieuwe sprite door een plaatje van een meteoriet in Scratch te laden, er zelf een te tekenen of een bestaande sprite te gebruiken (bijvoorbeeld een bal). Noem de sprite meteoriet.

Het belangrijkste wat deze sprite doet is het elke paar seconden (of zo snel als je wilt) maken van een kloon van zichzelf.

Als je de sprite zelf niet ziet, dan komt dat omdat deze achter de bewegende achtergrond zit. Dat geeft niets want alleen de klonen moeten zichtbaar zijn, maar het is wat onhandig als je wil zien wat je code doet. Je kunt hiervoor het blok ga naar laag voorgrond toevoegen.

Ook als je de sprite en klonen wel ziet, gebeurt er nog vrij weinig. Dat komt omdat ze allemaal bovenop elkaar verschijnen. De volgende stap is dan ook om de klonen op allerlei plaatsen te laten verschijnen.

Tip 1: er is een speciaal wanneer ik als kloon start blok waar je deze code onder kunt zetten.

Tip 2: laat de meteorieten ergens bovenin verschijnen (dus zet y bijvoorbeeld op 180).

Tip 3: gebruik voor de x het blok willekeurig getal tussen ….

Je bent er bijna! De een-na-laatste stap is om de klonen naar beneden te laten bewegen. Je kunt hiervoor weer een variabele voor de beweegsnelheid maken, een herhaal blok waarin je elke keer de plek van de sprite een beetje verandert werkt ook goed.

En waarom ben je nu nog niet helemaal klaar? Omdat het slim is je klonen ook weer te laten verdwijnen als ze onderaan het veld zijn aangekomen. Op deze manier blijft het spel soepel lopen.

Schieten op de meteorieten

Het is tijd om de meteorieten uit de weg te ruimen. Kies of maak een sprite die de kogel wordt, en noem deze ook kogel. Laat vervolgens een kogel “uit” het ruimteschip komen (bijvoorbeeld als je op de spatiebalk drukt) en naar het ruimteschip vliegen.

Tip 1: de code voor deze sprite lijkt wat op die voor de meteoriet; ook hier moet je klonen maken en die naar de meteorieten laten bewegen.

Tip 2: het blok ga naar is handig om de startplek van de kogel te bepalen.

Tip 3: als de kogel niets raakt is het wel slim de kloon te verwijderen als deze uit beeld verdwijnt.

Winnen en verliezen

Natuurlijk wil je ook punten verdienen wanneer je een meteoriet raakt met je kogels, en bijvoorbeeld weer verliezen wanneer het ruimteschip door een meteoriet geraakt wordt. Maak voor de puntentelling een variabele score aan en zet die op 0 aan het begin van het spel (doe dit bij de code voor het ruimteschip).

Nu moeten we nog een paar stukken code toevoegen, namelijk:

• om op te merken wanneer een een meteoriet door een kogel geraakt wordt
• om hierna de meteoriet en de kogel te laten verdwijnen
• om op te merken wanneer een meteoriet het ruimteschip raakt

Tip: de meeste code hoort bij klonen van de meteoriet sprite.

Dit was het, veel speelplezier!

Uitbreidingen

Je kunt het spel natuurlijk nog veel mooier, spannender en moeilijker maken. Hier heb je alvast een lijstje met ideeën als je nog verder wil programmeren:

• zorg dat je minder vaak kogels kunt afschieten
• laat de meteorieten niet alleen naar beneden komen maar ook echt op je ruimteschip af
• laat de meteorieten sneller bewegen als je meer punten hebt gehaald
• voeg geluiden en andere effecten toe

Licentie

Deze instructies worden, net als alle andere instructies van CoderDojo Nijmegen, aangeboden onder een Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International Licentie.